In het Nederlands-Ghanese uitwisselingsprogramma ‘Design Boost’ zijn afgelopen week 25 Ghanese designers begonnen aan een online-training vanuit Nederland. In het voorjaar van 2021 komt een twaalftal van hen naar Nederland waar zij samen met Nederlandse ontwerpers bij verschillende bureaus aan de slag gaan.
Door Shane Bergvik
De Design Boost ligt in het verlengde van het project Ghana Design Network (GDN) dat vijf jaar geleden werd opgezet. De kern van GDN is de uitwisseling van Nederlandse en Ghanese kennis en ervaring op het vlak van branddesign en designstrategie. Initiatiefnemer Peter Kersten kwam in 2015 op het idee nadat hij in Ghana een masterclass ‘Design as Strategic Management Tool’ voor 55 ondernemers gaf. Daar werd hem duidelijk dat het concept ‘design for business’ in Ghana nog vrijwel onbekend was.
‘In Afrika wordt design nog vooral in verband gebracht met reclame of met kunst’, vertelt hij in een eerder interview met Creative Holland. Na vier succesvolle jaren GDN besluit Kersten in samenspraak met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) een nieuw uitwisselingstraject te ontwikkelen: de Design Boost. Om die training vorm te geven werd sociaal ontwerpbureau Butterfly Works ingeschakeld.
Succesvolle aftrap
Butterfly Works doet allerlei projecten die te maken hebben met co-creatie en design thinking. In het bijzonder werkt Butterfly Works aan onderwijs- en communicatieprojecten, vaak in opdracht van en samen met ontwikkelingsorganisaties over de hele wereld. Ditmaal werkte het bureau samen met GDN en Kersten aan het trainingsprogramma voor Ghanese ontwerpers, toegespitst op de Ghanese designcontext.
De training bestaat uit vier sessies, elk met een eigen thema die steeds door een andere design-expert wordt geleid. In de eerste week is het thema ‘Waarde van ontwerp en pitchen’ behandeld. De trainingen starten met een webinar, gevolgd door een anderhalf uur durende werksessie, waarin de ontwerpers aan echte opdrachten van Ghanese opdrachtgevers werken. Elke sessie eindigt met een inspirerende talk en Q&A. Een paar van de uitgenodigde sprekers en trainers zijn: Dela Kumahor (UI/UX-designer, Gh), Celine Lamée (grafisch ontwerper, Lava Bejing-NL) en Claudia Mayer (Creative Business Coach, NL).
Volgend voorjaar krijgen 12 Ghanese ontwerpers en designdocenten de kans om, gedeeltelijk op kosten van de RVO, een maand mee te lopen bij een Nederlands ontwerpbureau en enkele Nederlandse academies.
Drie deelnemers aan de Design Boost
Bescheiden ontwerpers
Voorafgaand aan de training is er door Butterfly Works onderzoek gedaan naar de huidige designcontext in Ghana, en specifiek naar de wensen en uitdagingen van de designers zelf. Op basis van de inzichten uit dat onderzoek is het trainingsprogramma ontwikkeld. Volgens Jojanneke Hendriks, programme navigator bij Butterfly Works, stellen Ghanese designers zich bescheiden op. ‘De designers zien zichzelf vaak alleen als grafisch ontwerper, terwijl ze in werkelijkheid veel meer zijn en kunnen, van websiteontwerp tot interieurdesign,’ zegt zij. Daarnaast laat de communicatie tussen opdrachtgever en ontwerper nog veel te wensen over. Tijdens de eerste training zijn daarom ook Ghanese klanten aanwezig. Zowel de opdrachtgevers als de designers kregen een communicatieopdracht: de opdrachtgevers om de wens voor een product of dienst zo helder mogelijk te formuleren in een briefing, en de designers om een zelfverzekerde videopitch neer te zetten.
Die kick-off-training is goed verlopen vertelt service designer Irene Conversano van Butterfly Works, die de eerste training mede-organiseerde. ‘Ondanks dat de sessie met 40 minuten is uitgelopen zijn alle deelnemers tot het einde gebleven. Na afloop ben ik zelfs door twee van hen opgebeld, om te vertellen hoe enthousiast zij waren om mee te mogen doen met het programma.’
Omwenteling
Voor Kersten is het enthousiasme geen verrassing. In de laatste jaren is de relevantie van ontwerp in het succes van ondernemingen en de overheid enorm toegenomen in West-Afrika. Volgens Kersten komt dat onder andere doordat designers kennis en enthousiasme onderling verspreiden. Ghanese ontwerpers studeren bijvoorbeeld in Amerika of Engeland en delen hun inzichten thuis. Het Ghana Design Network heeft die ontwikkeling ondersteund en het nieuwe Design Boost project helpt die nog verder vooruit.
Kersten: ‘Ouders krijgen ook langzamerhand het gevoel dat hun kinderen niet allemaal dokter, ingenieur, bankier of advocaat moeten zijn om succes te hebben, maar dat creatief ontwerpen ook een zinvolle en hoogstaande beroepskeuze kan zijn.’
Nu is het aan de rest van de designwereld om Afrika serieus te nemen als markt, vindt Hendriks. ‘We kennen Afrika vooral door ontwikkelingssamenwerking’, zegt ze, ‘maar vergeet niet dat Afrika een enorm continent is met een hard groeiende middenklasse die investeert in innovatie binnen allerlei contexten, waaronder onderwijs.’
Daarom is het volgens Hendriks van belang dat dit enorme continent met veel groeipotentieel op het vlak van oplossingsgericht design bij cliënten in Nederland onder de aandacht wordt gebracht. Op dit moment is de markt voor design overigens nog geen gelijk speelveld: in het Westen en in China ligt het uurtarief van een ontwerper rond de 100 euro, in Ghana is dat zo’n 15 euro.
Flexibele samenwerking
Volgens Kersten zullen er op den duur steeds meer zakelijke contacten uit de samenwerking tussen Nederland en Ghana komen. ‘Interesse is er in ieder geval wel, vanuit ons en vanuit de designers. Het zou interessant zijn om ook een project in Nigeria te starten, want ook daar staat iedereen te trappelen.’ Naast verdere professionalisering van de designmarkt in West-Afrika is het belangrijk dat het Nederlandse en Ghanese beroepspraktijk van elkaar leren op het gebied van communicatie. De Ghanese werkwijze is meer fluïde, organischer en socialer dan de Nederlandse, stelt Hendriks. ‘Viel er een spreker uit in het trainingsprogramma, dan was er binnen twee telefoontjes een nieuwe spreker te regelen’, vertelt ze. ‘Het sociale netwerk van de Ghanese designer is van veel groter belang dan bij Nederlanders. In West-Afrika verloopt het contact flexibeler en daar kunnen we in Nederland veel inzichten uit ophalen.’
De Design Boost training beslaat vijf online sessies tussen 30 september en 28 oktober 2020. Voorjaar 2021 komen 10-12 Ghanese ontwerpers en docenten naar Nederland om ervaring op te doen in de Nederlandse praktijk.
Meer informatie op ghanadesign.net
